:محمدرضا مرتضوی،دبیرکل خانه صمت ایران و رییس خانه صنعت، معدن و تجارت استان تهران:سامانه های ناکارآمد نفس بازار را می گیرد

محدودیت در تخصیص و انتقال ارز مورد نیاز برای نهاده های دامی، از ریشه های بروز مشکلات امروز در بازار محصولات دام و طیور است. بی نظمی ها و ناهماهنگی در تامین ارز، در نهایت به کاهش چشم گیر واردات بعضی نهاده های دامی انجامید که از جمله آن اقلامی مثل جو و  سویا بود. التهاب بازار پیامد طبیعی کاهش واردات است که باید توسط وزارت جهاد کشاورزی مدیریت می شد. با این حال دیدیم که وزارت خانه به جای کاستن از تنش ها در بازار، با راه اندازی سامانه و تلاش برای عرضه میلیون ها تن نهاده دامی در سیستمی که امتحان خود را پس نداده بود، به سختی کار افزود. با راه اندازی بازارگاه نهاده های کشاورزی، نهاده های دامی حکم جریان عظیم آبی را پیدا کرد که پشت سدی جمع شده و قطره ای به بازار تزریق می شد. مشکل دیگر، تلاش وزارت جهاد کشاورزی برای رفع مشکلات سامانه حین عملیات و اجرا بود. راه اندازی این سامانه شوکی دیگر به بازار بود. سامانه ای که مشکلات آن حل ناشده باقی مانده بود و می خواست میلیون ها تن نهاده ها را در بازار توزیع کند.

کمبود منابع ارزی، مشکل تجربه نشده ای برای واردکنندگان نهاده های نبود. شرکت های بزرگ واردکننده نهاده های دامی، در بخش خصوصی و دولتی، که سابقه طولانی در این بازار دارند می توانستند با ابتکار خود جلوی مشکلات امروز در بازار را بگیرند اما نقش اجرایی این شرکت ها در فرایند تامین، با تصمیم های وزارت جهاد کشاورزی کمرنگ شد. امروز این شرکت ها نقشی در بازار نهاده های دامی ندارند. این شرکت ها پیشتر می توانستند اقلام مورد نیاز را نسیه بخرند و به مشتریان داخلی نسیه بفروشند اما امروز همه متقاضیان نهاده های دامی باید کالای مورد نیاز خود را با پرداخت پول نقد دریافت کنند.

نظامی که وزارت جهاد کشاورزی برای تامین نهاده های دامی و توزیع آن اجرا کرده جامد و بی روح است و پویایی کافی برای پیشگیری از بروز کمبود در بازار را ندارد. هرچند دولت در ایجاد سامانه ها به دنبال شفافیت  و کنترل است اما بی توجهی به روح و مکانیزم بازار، باعث شده این سامانه های ناکارآمد، نفس بازار را بگیرد. در جریان واردات نهاده ها وزارت جهاد کشاورزی از تجربه چند دهه ای شرکت های با سابقه در این زمینه استفاده نکرد و ابتکارات دولتمردان هم نتوانست مانع بروز بحران در بازار شود.

غلات یک حوزه تخصصی در تجارت جهانی است که در همه کشورها به تدریج، در دست گروه های بزرگ اقتصادی متمرکز شده است. ماهیت این فعالیت تجاری این است و نمی توان آن را با اتکا به توان شرکت های کوچک پیش برد. در کشور ما هم شرکت های خصوصی و دولتی بزرگ در تامین نهاده های دامی فعالیت می کردند اما وزارت جهاد از تجربه آن ها استفاده نکرد.