متاسفانه یکی از مسائلی که به افزایش حجم نقدینگی دامن زد، نقش موسسات مالی و اعتباری و بانک هایی بودند که قارچ گونه تشکیل شدند. وقتی بین این موسسات و بانک ها برای پرداخت سود رقابت ایجاد شد، حجم نقدینگی افزایش پیدا کرد.
برنامه "گفت وگوی اقتصادی" رادیو گفت و گو، با موضوع چالش ها و فرصت های نقدینگی در کشور و با حضور مهندس بیژن پناهی زاده معاون خانه صنعت، معدن و تجارت ایران و دبیر کارگروه ویژه اقتصاد مقاومتی در بخش خصوصی و دکتر حق شناس استاد دانشگاه به روی آنتن رفت.
مهندس بیژن پناهی زاده به نقدینگی حاصل از چاپ پول نیز اشاره داشت و عنوان کرد: این نقدینگی نیز به تعریف نقدینگی اضافه می شود و البته علاوه بر شبه پول و پول و همچنین میزان بدهی به بانک مرکزی، عوامل دیگر نیز در نقدینگی محسابه می شوند که از جمله می توان به سرمایه گذاری های خارجی نیز اشاره کرد.
دبیر کارگروه ویژه اقتصاد مقاومتی در بخش خصوصی با تصریح بر اینکه واحدهای تولید نیاز به منابع مالی دارند، گفت:نقدینگی موجود است اما مسئله مهم این است که محل نگهداشت این نقدینگی کجا است و به جز بانک ها کجا این نقدینگی قرار دارد؟ این نقدینگی که هزار و 300 هزار میلیارد تومان است باید به بخش تولید برود ولی متاسفانه به بخش های غیر مولد می روند.
معاون خانه صنعت، معدن و تجارت ایران ادامه داد: متاسفانه یکی از مسائلی که به این نقدینگی دامن زد، نقش موسسات مالی و اعتباری و بانک هایی بودند که قارچ گونه تشکیل شدند. وقتی بین این موسسات و بانک ها برای پرداخت سود رقابت ایجاد شد، حجم نقدینگی افزایش پیدا کرد.
وی با طرح این پرسش که چرا بانک ها منابع نقدینگی شان به بخش تولید نداده اند، گفت: بانک های دولتی به دلیل تسهیلات تکلیفی که داشتند عمدتا گرفتار هستند یعنی مطالبات شان وصول نشد که البته حجم عمده آن مربوط به بدهی دولت به بانک ها است. بانک های خصوص هم به بخش غیر مولدی که برایشان سود دارد می روند و وارد تولید نمی شوند.
دکتر حق شناس با تائید تعریف نقدینگی گفت: قطعا مجموع پول و شبه پول نقدینگی می شود. هر پولی که به صورت مدت دار در بانک سپرده گذاری می شود، شبه پول است و اسکناس نیز پول محسوب می شود.
وی افزود: سمت دیگر دارایی خارجی بانک به علاوه بدهی بانک ها به بانک مرکزی و بدهی دولت به بانک مرکزی است. وقتی من پولی در بانک می گذارم، بانک بدهکار می شود و من طلب کار می شوم. اگر بانک هم از بانک مرکزی استقراض کند، باز هم بانک مقروض می شود. بنابراین نقدینگی علاوه بر پول و شبه پول، دارایی خارجی که بانک به ازای آن پول چاپ کرده است و دیگری بدهی دولت به بانک مرکزی و بدهی بانک ها به بانک مرکزی نیز است .
این استاد دانشگاه نقدینگی را به خون تشبیه کرد و ابراز داشت: نقدینگی قطعا خوب است اما نکته این است که ممکن است خون آلوده باشد یعنی منشاء افزایش نقدینگی پول بانک مرکزی باشد، به اقتصاد ضربه می زند. در حقیقت نقدینگی باید منبعث از تولید کالا و خدمت باشد نه منبعث از چاپ پول بدون پشتوانه.
این کارشناس اقتصادی ادامه داد: معمولاً یک تناسبی بین رشد نقدینگی و رشد اقتصادی وجود دارد. وقتی رشد اقتصادی کشور به طور میانگین بلند مدت حدود چهار الی پنج درصد است و رشد نقدینگی تقریبا پنج برابر این عدد است، رشد نقدینگی کیفیت ندارد و منجر به افت فشار می شود و اقتصاد به حالت رکود می شود.